Szpotawość kolan to stan rzeczy w jakiej staw kolanowy ustawia się do boku- do zewnętrznej strony. Jeżeli szpotawość dotyczy obu nóg będą one układały się w charakterystyczny sposób.
Co się dzieje wówczas gdy kolano będzie szpotawe ?
W poprawnych warunkach kość udowa ślizga się względem kości podudzia (piszczelowa i strzałkowa) zachowując dobre ułożenie. Jakość owego ślizgu jest dobra ponieważ kolano okazuje się być stabilizowane:
od bocznej strony dzięki:
-więzadła poboczne kolana,
-ścięgna mięśni bignących tym rejonem np. napinacza powięzi szerokiej,
-łąkotkę boczną, która to jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące,
od strony wewnętrznej z kolei stabilizację dają:
-więzadła poboczne przyśrodkowe,
-ścięgna mięśni bignących tym rejonem np. przywodziciele,
-łąkotka przyśrodkowa, która to jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące.

Stosowne ustawienie kości w stosunku do siebie wydaje się nadrzędne do pracy powyżej omówionych struktur. Jeżeli jednakże staw kolanow ucieka do boku (szpotawość) zaburza to położenie łąkotki bocznej, która nie ślizga się prawidłowo, napięcie torebki stawowej jak również więzadeł od strony bocznej, negatywnie oddziałuje na funkcjonowanie mięśni położonych w tym obszarze.
Szpara stawowa kolana się poszerza a sam staw traci swoją stabilność i jawi się być z większym natężeniem podatny na kontuzję polegającą na „ucieknięciu kolana do boku”, grozi to naderwaniem więzadeł pobocznych lub choćby pęknięciu łąkotki.
Powinno się dodać, iż jeżeli szpara stawowa po stronie zewnętrznej zostanie poszerzona, to po drugiej stronie- być może dojdzie do zmniejszenia szpary stawowej, a co za tym idzie do większej kompresji na łąkotkę przyśrodkową- takowa sytuacja powiększa ryzyko uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej !

Dlaczego kolano jest szpotawe ?
To kluczowe pytanie które przychodzi sobie zadać przed przystąpieniem do fizjoterapii.
Powodów może być wiele- niewłaściwe położenie kości w stosunku do siebie, rozluźnienie aparatu więzadłowego w kolanie, wadliwe ustawienie miednicy, albo chociażby niewłaściwe ustawienie stawu skokowego.

Z odmiennych powodów kość udowa może, się skręcić w stosunku do kości podudzia osłabiając zewnętrzną część stawu.
Co z tym zrobić ?
Aby wziąć się za leczenie tego rodzaju przypadłości wskazane jest w 1-szej kolejności wynaleźć przyczynę owego stanu rzeczy. By to uczynić jesteśmy w stanie zrobić:
-testy więzadeł kolana- ażeby zbadać czy jest dobrze stabilizowane,
-testy mięśniowe- ażeby ocenić czy napięcie mięśni jest właściwe,
- testy łąkotek- tak aby sprawdzić czy pracują prawidłowo i są dobrze ustabilizowane,
-należy przetestować ustawienie i zakresy ruchu stopy- jej nieprawidłowe ustawienie jest w stanie sprawiać rotację podudzia wobec kości udowej,
-trzeba ustalić ustawienie miednicy i zakresy ruchu stawu biodrowego- nieprawidłowości w tym rejonie mogą rodzić skręcenie kości udowej względem kości podudzia.

Po pierwsze dokładne diagnozowanie.
Wówczas gdy już zobaczymy, iż coś okazuje się być nie tak, iż kolano naszego dziecka ucieka, ustawia się nieprawidłowo, czy też dziecko skarży się na ból postanawiamy wybrać się do specjalisty- tylko do jakiego ? Większa część rodziców udaje się do lekarza pierwszego kontaktu, chociaż ten rzadko kiedy bywa biegły w ortopedii czy rehabilitacji. Dlatego też wystawia skierowanie do lekarza ortopedy, który to ma ocenić i zdiagnozować problem. Tutaj z reguły powstaje się pierwsze zaskoczenie, gdyż do lekarza specjalisty przeważnie czeka się w kolejce i to całkiem sporo. Na takiej wizycie lekarz winien wskazać problem, a także jego źródło- albowiem to jest istotne w procesie fizjoterapii. Powinien zbadać postawę dziecka, sprawdzić zakresy ruchu (nie tylko kolan, ale dodatkowo wszystkich stawów kończyny dolnej i miednicy. Powinno się skontrolować też stabilność poszczególnych stawów i funkcjonowanie więzadeł. Jak już odbędziemy tego rodzaju wizytę, lekarz przebada dziecko i wykryje problem którym są szpotawe kolana najprawdopodobniej wystawi skierowanie na rehabilitację. W takim skierowaniu będzie napisane rozpoznanie: „Kolana szpotawe” oraz, jakiego typu dzialania przeprowadzić, na ogół okaże się to: gimnastyka korekcyjna i ewentualnie masaż, oraz fizykoterapia. Tutaj pojawia się pierwszy zgrzyt, bo skoro lekarz bada dziecko, zna przyczynę dysfunkcji a dla fizjoterapeuty przedstawia zaledwie skierowanie na ćwiczenia korekcyjne- to skąd fizjoterapeuta sanok ma posiadać wiedzę jakiego typu to ćwiczenia ? Wszak typ prowadzonej gimnastyki będzie zależał od tego jakie jest źródło problemu, czy jest przykurcz w biodrze ? A może mięśnie stabilizujące kolano wykazują zbyt niskie napięcie i kolano jest niestabilne - wobec tego ćwiczenia będą wyglądały kompletnie inaczej. Zachodzi więc pytanie- czy fizjoterapeuta nie powinien osobiście przebadać i zdiagnozować dziecka ? https://foursquare.com/user/563138161/list/-rwa-kulszowa--zobacz-wi%C4%99cej-tutaj , to po co w tym łańcuchu wstawiać lekarza rodzinnego i ortopedę ?
rehabilitant sanok toku ćwiczeń.
Podczas gdy dziecko jest już na gimnastyce korekcyjnej musimy się upewnić, że robi poprawne ćwiczenia ! Wielokrotnie bowiem przytrafia się tak, że przez natłok wykonywania zadań i pacjentów robi się takową gimnastykę w grupach. Co więcej, są to grupy łączone z dziećmi które mają różnorodne schorzenia. Trzeba w takim razie postawić pytanie- czy dziecko które ma szpotawe kolana, ma przeprowadzać te same ćwiczenia co dziecko z odstającą łopatką ? Oczywiście, że nie. Tego rodzaju przypadki powinny być przeprowadzane pojedynczo, mieć indywidualnie dobrane ćwiczenia i wykonywać je pod okiem fizjoterapeuty. Biorąc pod uwagę, że szpotawe kolano może mieć różne przyczyny z przekonaniem warto stwierdzić, że 2 osoby mające szpotawe kolana mogą robić inny typ ćwiczeń albowiem przyczyna ich problemu wydaje się inna !
Co mam zrobić wówczas gdy moje dziecko ma szpotawe kolana ?
Z wcześniej opisanego tekstu można wyciągnąć pewien wniosek. Możesz włóczyć się po lekarzach w celu znalezienia poprawnej diagnozy i zlecenia rehabilitacji, lub możesz też udać się do fizjoterapeuty, który przebada, zdiagnozuje i wykona rehabilitację Twojego dziecka.